Αννέτα Καπόν: Μια γυναίκα Ελλάδα. «Η επιπεδότητα της μνήμης και το εμβαδόν της Τέχνης»

ΠΟΡΤΡΑΙΤΑ-ΑΡΧΕΙΟ
echaritygr
8 Μαρτίου 2021
0
1846
4 minutes read

Την Αννέτα την εκτιμάς μέσα από τα έργα της, την μαθαίνεις περιδιαβαίνοντας τον θησαυρό των έργων της και μιλώντας μαζί της, καταλαβαίνεις πως έχεις απέναντί σου, μία θάλασσα από εικόνες. Χαρίζοντάς μου ένα απόγευμα στην Θεσσαλονίκη, σε μια σύντομη επίσκεψή της στην αγαπημένη της μητέρα, μου μίλησε για την οπτική της τέχνης και την αναρίθμητη σημασία της μνήμης.

Αλέξανδρος Γ. Τανασκίδης: Μιλήστε μου για τις σπουδές σας. Ήταν συνειδητή επιλογή οι Καλές Τέχνες;
Αννέτα Καπόν: Ναι. Αδιαμφισβήτητα. Σπούδασα Θεσσαλονίκη και στην Αγγλία αλλά τις καλλιτεχνικές μου σπουδές τις τελειοποίησα στην Αμερική.

Α.Τ.: Σε μια Θεσσαλονίκη που δεν υπήρχαν ακόμη οι βάσεις για την Σχολή Καλών Τεχνών, πως δημιουργήθηκε η επιθυμία για ενασχόληση με το συγκεκριμένο αντικείμενο;
Α.Κ.: Πράγματι, σε μια Θεσσαλονίκη, που κοντά εκεί στην ηλικία σου, δεν υπήρχαν ακόμη οι βάσεις εκείνες κι οι προϋποθέσεις να σπουδάσεις Καλές Τέχνες στην πόλη μου, από μια βαθύτερη συνειδητή επιλογή μου, ενασχολήθηκα με την Τέχνη. Υπήρχε μόνο μία Σχολή του χώρου, στην Αθήνα και ήταν πολύ απαιτητικό και δύσκολο να εισαχθείς. Παρακολούθησα στο Αριστοτέλειο Αγγλική Φιλολογία, ακολούθησε το Master μου στο Λονδίνο, επέστρεψα για εργασία και διδασκαλία στην Ελλάδα και ξανάφυγα για Αμερική όπου από τότε μέχρι και σήμερα, διδάσκω ως καθηγήτρια σε Αποκλειστική Σχολή Καλών Τεχνών, την Ακαδημία Otis College of Art and Design.

Α.Τ.: Ως καλλιτέχνης, τι υλικά προτιμάτε να διαχειρίζεστε; Έχετε κάποιες ιδιαίτερες προτιμήσεις σε εύπλαστες φόρμες;
Α.Κ.: Καθότι τοποθετώ την δουλειά μου σε ένα εννοιολογικό υπόβαθρο, αποφεύγω να επιλέγω συγκεκριμένα υλικά. Βάσει της ιδέας, της έμπνευσης και της στιγμής, επιλέγω τα υλικά που θα ταιριάξουν και θα προσδώσουν άλλο κύρος και βαρύτητα στην έννοια που θέλω να εκφράσω.

Α.Τ.: Εκφράζετε συναισθήματα και βαθύτερους «κόσμους» ως καλλιτέχνης;
Α.Κ.: Τα έργα μου θα έλεγα πως δεν εκφράζουν συναισθήματα, αλλά προτιμώ να μεταπλάθω τις έννοιες. Αυτός είναι κι ο λόγος που μου υπαγορεύει να δουλεύω με έτοιμα αντικείμενα, όπως η γνωστή μου εγκατάσταση, από την τελευταία μου συμμετοχή στην Ομαδική Έκθεση της Biennale Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης το 2009, «Μπουγάδα». Λινά ακριβά υφάσματα, με τύπωμα των 6 πιο ισχυρών νομισμάτων του κόσμου, ως μια ένδειξη της αξίας των χρημάτων που αποτελούν αποκλειστικά το μέσον για απολαύσεις στη ζωή μας και με καθαρά χρηστική έννοια. Ασχολούμαι με χρυσάφι κι άλλα μέταλλα σε μια προσπάθεια να αποδείξω την χρηστικότητα και αυτών των άκαμπτων υλικών.

Α.Τ.: Συμπεραίνοντας από τις συμμετοχές σας σε Ομαδικές Εκθέσεις, μου γεννάται το ερώτημα: προτιμάτε μεγάλες εγκαταστάσεις; Τι σημαίνει «εγκατάσταση» και τι «γλυπτική»;
Α.Κ: Δεν θα έλεγα πως έχω πραγματοποιήσει μεγάλες εγκαταστάσεις, κυρίως είναι μεσαίου μεγέθους ενώ έχω καταπιαστεί και με γλυπτική, δηλαδή, για μένα υπάρχει μια ειδοποιός διαφορά ανάμεσα στην γλυπτική και την εγκατάσταση, παρόλο που και τα δύο είδη τέχνης, αποτελούν αντικείμενα στον χώρο, αλλά η διαφορά έγκειται στο γεγονός πως το γλυπτό συνεχίζει την διάρκεια ύπαρξής του και χωρίς να είναι εκτεθειμένο στον χώρο, ενώ η εγκατάσταση υπάρχει μόνο όταν την εγκαταστήσεις, την τοποθετήσεις, της δώσεις χώρο έκφρασης. Το γλυπτό είναι η πλήρης έννοια της λέξης «υπόσταση», δηλαδή, μπορώ να το κρύψω σε μια ντουλάπα, ενώ την εγκατάσταση πρέπει να την εκθέσεις για να αποκτήσει υπόσταση. Τα λινά χρήματα π.χ. δεν είναι πλέον εγκατάσταση τώρα που είναι αποθηκευμένα σε μια βαλίτσα. Η έννοιά τους, παίρνει δύναμη όταν εκτεθούν στον χώρο και στα μάτια του κόσμου. Αυτό είναι «υπόσταση». Δυστυχώς υπάρχει πλέον μια μεγάλη παρεξήγηση στον χώρο της τέχνης, να τα συγχέουμε όλα και να τα λέμε «εγκατάσταση», σαν μια τακτική να ακολουθήσουμε την μόδα. Εγώ εντούτοις, διατηρώ την διαφορά.

Α.Τ.: Ασχολείστε και με άλλες μορφές τέχνης;
Α.Κ.: Ασχολούμαι και με βίντεο και με φωτογραφία, αλλά δεν αποκαλώ τον εαυτό μου «φωτογράφο». Κι αυτή επίσης είναι μια διαφορά που διατηρώ. Υπάρχουν καλλιτέχνες που χρησιμοποιούν την φωτογραφία ως μέσον τέχνης κι άλλοι που αυτοορίζονται ως φωτογράφοι.

Α.Τ.: Αναφέρατε πριν μία θέση σας, σχετικά με την εννοιολογική υπόσταση της τέχνης σας, μεταφρασμένης σε γλυπτό. Τι ακριβώς αποτελεί βαθύτερο αντικείμενο που υπαγορεύει την έμπνευση για τα έργα σας;
Α.Κ.: Στοχευμένη ερώτηση Αλέξανδρε. Η λέξη που με μπερδεύει είναι το «ακριβώς». Κυρίως οι εικόνες που προέρχονται από έξω. Για αυτό και αντέδρασα στην λέξη «συναισθήματα». Δεν κατηγοριοποιώ την δουλειά μου ως εκφραστική, δεν σκέφτομαι να μετατρέψω σε τέχνη τι αισθάνομαι κι αυτό και να εκφράσω τελικά, αντιθέτως, βρίσκομαι σε έναν διαρκή διάλογο με ότι συμβαίνει έξω από εμένα, γύρω μου, είτε λογοτεχνικά, ή πολιτικά, ή πολιτιστικά, ή οτιδήποτε. Σ’αυτές τις ιδέες ανταποκρίνομαι. Οπότε, μπορεί η ιδέα να προέρχεται ακόμη κι από ένα προηγούμενο έργο μου.

Α.Τ.: Σαν συνέχεια διαλόγου, σαν σειρά γεγονότων; Συνειρμικές διαδοχές;
Α.Κ.: Ακριβώς. Σαν συνέχεια. Η τελευταία μου έκθεση, περιλάμβανε τα χρήματα, την αξία, το ατσάλι και το χρυσάφι, περιείχε βιντεοεγκατάσταση και η θεματική του ήταν η «αξία». Τίτλος της ήταν «Τhe Measure of Value». «To μέτρο της Αξίας». Έτσι ξεκίνησε ένας συνειρμός, που μου υπαγορεύει να κάνω κι άλλες εγκαταστάσεις αναφορικά με την «αξία» ή ακόμη και την αξιολόγηση. Την αξιολόγηση της εργασίας, των υλικών, των καταστάσεων. Άλλες πάλι φορές, ανταποκρίθηκα σε τοπικές συνθήκες, με βάση την έννοια κι όχι την χρονολογική τους δράση, δηλαδή, την χρονολογική τους ακολουθία.

Α.Τ.: Στην ιστοσελίδα σας, το πρωτότυπο είναι πως τα έργα σας, τοποθετούνται σε μια εννοιολογική θεματική αλληλουχία κι όχι σε χρονολογική αναφορά. Ο λόγος;
Α.Κ.: Είναι μια βαθύτερη ανάγκη να αποφύγω την παγίδα να διαχωρίσω την τεχνοτροπία μου κατά σειρά ιδεών και εννοιών κι όχι με βάση τα υλικά ή την χρονολογική αιτία της δημιουργίας των έργων. Έτσι λοιπόν δημιουργήθηκαν οι 5 έννοιες, βάσει των οποίων κατηγοριοποιείται η σειρά των έργων μου στην ιστοσελίδα. Η Επιπεδότητα, που αφορά στον διάλογο ανάμεσα στις 3 διαστάσεις και στις 2 διαστάσεις, η Φωτογραφία, η Γλώσσα, η Επαναληπτικότητα κι η τελευταία κατηγορία είναι η Εργασία. Έτσι επιτυγχάνεται η θέαση έργων που μπορεί να έχουν κοινό σημείο αναφοράς μία από αυτές τις κατηγορίες αλλά να έχουν εκτελεστεί σε διαφορετικές χρονολογίες μεταξύ τους. Εξάλλου σε όλα τα έργα υπάρχουν οι αναφορές στο έτος δημιουργίας, όμως έχουν συνεκτικό δεσμό την εννοιολογική τους ταυτότητα. Έμπνευσή μου, αποτέλεσε ένα βιβλίο των Yve -Alain Bois & Rosalin E. Krauss που λέγεται Formless.

Α.Τ.: Διαφωνείτε με την θέση του Κλωντ Μονέ πως «ένας καλλιτέχνης που ασχολείται με τα χρώματα, είτε με υπόσταση, με ύλη, δεν είναι ποιητής, αλλά αντιθέτως ένας συγγραφέας που πιάνει συζήτηση με τον εαυτό του»; Γιατί ο ποιητής είναι ένας πολεμικός ανταποκριτής που μεταφέρει αυτούσιο και χωρίς συναίσθημα το γεγονός. Εσείς κατατάξατε τον εαυτό σας στους εννοιολογικούς καλλιτέχνες κι όχι στους συναισθηματικούς.
Α.Κ.: Έτσι είναι. Προτιμώ να μην εκφράζω τι νοιώθω, γιατί αποτελεί προβληματική μέθοδο αυτή η συναισθηματική φόρτιση, όπως π.χ. ο Εξπρεσιονισμός ως μορφή τέχνης είναι κατ’ εμένα προβληματικός, από την στιγμή που έχει πάρει πλέον την καθαρά σημειολογική του έννοια, θα μου επιτραπεί να πω, ότι έχει γίνει κόλπο, λίγο ελιτίστικο. Τα ερεθίσματα είναι διαλεκτικά κι όχι εκφραστικά, γιατί αν ήταν το δεύτερο, εμφανίζεται και η προοπτική του «ποιον ενδιαφέρει τι νοιώθω εγώ», μία μορφή ατομικισμού. Δεν αντιλέγω ότι δεν υπάρχουν πολλοί καλοί εκφραστικοί καλλιτέχνες, οπότε κι αυτοί εκείνο το ερέθισμα που νοιώθουν, έχει απόλυτη σχέση με εκείνο που νοιώθουν και κάποιοι άλλοι. Δεν γράφω ημερολόγιο. Διαλέγομαι με τον κόσμο, με τον θεατή μου. Δεν είμαι καλλιτέχνης για να εκφράσω απλώς εκείνο που έχω μέσα μου.

Α.Τ.: Σχετικά με τα υλικά που χρησιμοποιείτε, αν σας δίναμε την δυνατότητα να ετοιμάσετε την επόμενη έκθεσή σας, αναφορικά με την κρίση της Ελλάδας. Την οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική κρίση.
Α.Κ: Η «μπουγάδα» μπορώ να πω πως αποτελεί μια επιτυχημένη έκφραση για την κρίση. Περιλαμβάνει μάλλον θα έλεγα καλύτερα την κρίση, με την έννοια ότι όλοι μας έχουμε γίνει εν δυνάμει οικονομικοί αναλυτές, οικονομολόγοι, της πολυθρόνας δηλαδή, παθητικοί αποδέκτες, ερασιτέχνες, αν και μας έχει αγγίξει όλους η κρίση κι από την άλλη πλευρά, προσεγγίζω την έννοια της εργασίας των γυναικών και να την συνδυάσω με την οικονομία, με τη μορφή της «οικιακής οικονομίας». Απομακρύνω κατά κάποιον τρόπο τον μανδύα της αρσενικής ταυτότητας για την οικονομία, εντάσσοντας πλέον στο προσκήνιο και την γυναίκα, δίνοντας έμφαση και στην αντικειμενική αξία του χρήματος, με την επιλογή μου να χρησιμοποιήσω ακριβό λινό ύφασμα αλλά και στην συμβολική αξία καθώς και στην εργασία την δική μου, αναφέρομαι στην διαδικασία να τυπώσω τα χρήματα στο χέρι με μεταξοτυπία.

Κατόπιν μην ξεχνάμε την άλλη εγκατάστασή μου, με την αλυσίδα μου, που είναι κατασκευασμένη από ατσάλι και στις άκρες έχουν τοποθετηθεί περίτεχνα και προσεγμένα δύο μικρές χρυσές αγκράφες που παραπέμπουν σε δεσμά μεν η αλυσίδα και σε αξία χρυσού, οι δύο αγκράφες του χρυσού.

echaritygr

Η Οικογένεια του e-Charity.gr Portal, απέναντι στην λογική της απλής κριτικής και της ακατάσχετης αποποίησης ευθυνών ή της άκρατης φιλολογίας, αναλαμβάνει τις ευθύνες του μέλλοντος, ΣΗΜΕΡΑ. Για εμάς, εσάς, το ΑΥΡΙΟ των παιδιών μας. Με μεράκι, αγάπη στον συνάνθρωπό μας κι αφοσίωση στον στόχο μας, συναντιόμαστε από κάθε γειτονιά της Ελλάδας, με έναν σκοπό. Να κάνουμε το όραμά μας, ΠΡΑΞΗ. Την Αλληλεγγύη, ΖΩΗ.