Αστέρης Νάτσιος | Δε θέλω να σιωπώ όταν πατάει με τις “βρώμικες μπότες” του στη ψυχή μου

Άλλο δεν παίρνω θέση, άλλο είμαι με το θύμα, άλλο είμαι με τον θύτη και άλλο συμπάσχω και για τους δύο… Ο χώρος του θεάτρου δεν είναι περισσότερο βρώμικος από άλλους. Απλώς είναι πιο άμεσος στο ευρύ κοινό και έτσι “εκτίθεται” πιο εύκολα και γρήγορα. Οι άνθρωποι του χώρου αυτού, εκπαιδευμένοι στην έκθεση λοιπόν, έχουν περισσότερη αντοχή στο να “απλώσουν” δημοσίως ένα τραύμα τους.

“Το εμπέδωσα το πράγμα, η σιωπή μας είναι τραύμα πια” | Μποφίλιου 

Αυτό δε σημαίνει πως τους είναι εύκολο όμως. Θεωρώ πως το μεγαλύτερο τραύμα σε τέτοια περιστατικά, είναι η σιωπή. Πιο πολύ πονάει ότι δεν πρέπει ή δεν μπορείς να μιλήσεις και με τα χρόνια, αποφασίζεις να το πεις, επειδή το είδες καθαρά. Γιατί τώρα; Εσύ γιατί δεν τον την χώριζες τόσα χρόνια και έμενες σε μία σχέση κακοποιητική; Γιατί χώρισες τώρα; Επειδή τώρα νιώθεις πως το παιχνίδι της εξουσίας παίζεται ”επί ίσοις όροις” και τώρα νιώθεις έτοιμος/η να δώσεις απαντήσεις! “Το εμπέδωσα το πράγμα, η σιωπή μας είναι τραύμα πια” λέει ένα τραγούδι της Μποφίλιου.

Το παιχνίδι της εξουσίας απαιτεί ψυχική ισορροπία. Η οποιαδήποτε διαταραχή, δεν είναι κατακριτέα, μέχρι να αρχίσει να γίνεται τοξική για τους άλλους. Και όταν γίνει τοξική, τότε πρέπει να το λέμε όλοι οι υπόλοιποι για να το καταλάβει και να το αντιμετωπίσει. Και αν δεν κάνει κάτι γι’ αυτό, τότε πρέπει να απομακρύνεται από τη θέση του. Γιατί εάν δεν απομακρυνθεί, η διαταραχή του διαχέει τοξικότητα και θα επιφέρει το πταίσμα – πλημμέλημα – κακούργημα. Τραύμα. Ανήκω στη γενιά που οι περισσότερες σχολές – και ιδιαιτέρως η πρώτη σχολή που πέρασα – είχαν μια συγκεκριμένη μέθοδο “σκληραγώγησης”. Σκηνοθέτες και δάσκαλοι, “ακινητοποιούσαν” κάθε αυθόρμητη προσωπικότητα, κάνοντας χρήση επιθέτων που τσάκιζαν την ψυχή ενός παιδιού σε ένα δευτερόλεπτο.

Μας είναι πολύ εύκολο να σιωπούμε,

μας το δίδαξαν οι γονείς μας

Το αποκαλούσαμε “σκληραγώγηση – εκπαίδευση -υπακοή”

“Δεν κάνεις για το θέατρο εσύ”, “πρέπει να χάσεις κιλά”, “είσαι τεμπέλης”, “δε με έπεισες ότι θες να τη ρίξεις στο κρεβάτι επειδή μάλλον είσαι γκέι” κι άλλα πολλά αντιπαιδαγωγικά. Παρενόχληση – κακοποίηση, λεκτική, σωματική και ψυχική, δημιουργούν τραύματα που ποτέ δε θα ξεστομίσεις, αλλά θα καθορίζουν τη συμπεριφορά σου, σκηνική και μη, χωρίς να το αντιλαμβάνεσαι. Να μιλήσεις; Πού; Να καταγγείλεις έναν καταξιωμένο στον χώρο που χαίρει εκτίμησης όλων; Και ναι, να τον καταγγείλεις, όταν ξέρεις ότι έχει διαπράξει κάτι. Εμείς τότε, δεν ξέραμε καν ότι αυτό λέγεται κακοποίηση. Το αποκαλούσαμε “σκληραγώγηση – εκπαίδευση -υπακοή”. Όταν κάποιος σου διαλύει την αξιοπρέπεια και την προσωπικότητα λοιπόν, είναι για το καλό σου. Σιωπή.

Μας είναι πολύ εύκολο να σιωπούμε, μας το δίδαξαν οι γονείς μας. Και αν έχεις μεγαλώσει με τα “μπράβο” στη σιωπή, τότε θαρρείς πως σιωπώντας θα είσαι καλό παιδί και θα σε αγαπάει η μαμά, ο μπαμπάς, ο δάσκαλος κτλ. Δεν έχεις διασαφηνίσει τα όριά σου απλώς κάνεις υπομονή γιατί έτσι θα γίνεις καλός ηθοποιός. Με δασκάλους που σε αγγίζουν όπου θέλουν (γιατί σιγά – οι ηθοποιοί έχουμε άνεση με τη σωματική επαφή, μην κολλάς) ή σου λένε πόσο άχρηστος είσαι στην σκηνή και στη ζωή σου (Σερβιτόρος είσαι; Πώς θα ζεις απ’ το θέατρο νομίζεις;)

Σιωπή. Με σκηνοθέτες που ωρύονται όταν κάτι δεν το κατάφερες στην πρόβα και όσο στρεσάρεσαι τόσο ωρύονται μέσα στη δική σου σιωπή. Μετά σε καλούν σπίτι τους, για να σε βοηθήσουν να το βρεις. Ενώ αυτοί δεν έχουν βρει καν πως να εμπνέουν έναν νέο καλλιτέχνη και έχουν αποτύχει παταγωδώς στο να χρησιμοποιήσουν μια τεχνική που να μπορείς να κατανοήσεις έτσι όπως την εξήγησαν, εάν την εξήγησαν και ποτέ… Κατάλαβες; Όχι; Σιωπή

Στον ύπνο μου, ήθελα να τον πατήσει αυτοκίνητο | Από κοντά τον έτρεμα 

Ξεκάθαρα λοιπόν είμαι με τα θύματα και έχω υπάρξει θύμα στην πρώτη σχολή στα 19 μου. Έβλεπα στον ύπνο μου ότι θέλω να τον χτυπήσω ή να τον πατήσει αυτοκίνητο ενώ από κοντά τον έτρεμα (έκανα εμετό και έκλαιγα κάθε μέρα πριν πάω για μάθημα). Με έβαζε να παίζω κυρίως σε ερωτικές σκηνές ή να καλώ σε ροζ τηλέφωνα.

“Δεν είσαι πολύ πειστικός επειδή έχεις σεξουαλικά προβλήματα και αυτό σε κρατάει πίσω.”

Μου έλεγε επίσης πως ήμουν ερωτευμένος μαζί του και γι΄ αυτό δε μπορούσα να ανταποδώσω στη μέθοδό του. Μια φορά άργησα στο μάθημα γιατί είχα πάει αμέσως μετά την κηδεία της γιαγιάς μου κι όταν απολογήθηκα για την καθυστέρηση έλαβα ως απάντηση: πόσες γιαγιάδες έχεις ακόμα να πεθάνεις; Ευτυχώς κανείς δε γέλασε στην αίθουσα αλλά και κανείς δε μίλησε. Πάγωσαν όλα μαζί μου, συμφοιτητές/τριες και ντουβάρια. Σιωπή. Σκέφτηκα μετά από μήνες να μιλήσω σε μια φίλη(;) και συνάδελφο, μου είπε να κάνω υπομονή και να δουλεύω χωρίς να διαμαρτύρομαι γιατί ασχολείται μαζί μου αυτός ο μεγάλος δάσκαλος του θεάτρου και κάτι λάθος κάνω κι εγώ και τον προκαλώ. Άρχισα να σκέφτομαι πως εάν ξαναμιλήσω, θα νομίζουν όλοι πως μου αρέσει κατά βάθος και τελικά, σιωπή. Έπειτα αποφάσισα να διακόψω απ΄ τη σχολή σχεδόν δύο μήνες πριν την ολοκληρώσω. Δεν κατάφερε να μου “σκληρύνει το στομάχι.”

Δε με αφορά να τον συγχωρήσω, ούτε να δω αντικειμενικά έναν διαταραγμένο καθηγητή – σκηνοθέτη

Μετά από την επεισοδιακή μου αποχώρηση, έλεγε σε όλα τα τμήματα πως διέκοψα για ασήμαντο λόγο και πως ήμουν και κακοπληρωτής (μας φέσωσε και έφυγε!), μιας και όφειλα να καταθέσω τη μηνιαία συνδρομή του μήνα, που σχεδόν είχα παρακολουθήσει, μεταξύ κρίσεων πανικού, στομαχικών διαταραχών και ένα βήμα πριν τον ψυχίατρο. Δε με αφορά να τον συγχωρήσω, ούτε να δω αντικειμενικά έναν διαταραγμένο καθηγητή – σκηνοθέτη.

Σίγουρα όμως δε θέλω να πεθάνει ούτε να τον αφισοκολλήσουν σε όλη την πόλη για παραδειγματισμό. Θέλω απλώς να μην έχει την εξουσία ένας άνθρωπος που διακατέχεται από τέτοια δυσλειτουργικά πάθη. Θέλω να μη σιωπώ όταν πατάει με τις “βρώμικες μπότες” του στην ψυχή μου. Να πάει σε έναν ειδικό, να μην υπάρχει ως δάσκαλος, να μη με αγγίζει χωρίς να έχει την έγκρισή μου, να μη μου πετάει χαρακτηρισμούς που έχουν να κάνουν με την προσωπικότητα μου. Άλλο, αυτό που έκανες “βρωμάει” και άλλο “βρωμάς”. Στην υποκριτική μαθαίνεις να “δικαιολογείς” και να μπαίνεις στη θέση του άλλου, εφόσον έχεις κάνει χώρο για τον “άνθρωπο” μέσα σου.

Κάνοντας χώρο μέσα σου, διαπιστώνεις πόσο πολλά κοινά στοιχεία φέρεις με τον εκάστοτε δολοφόνο, κλέφτη, μοιχό, περιθωριακό, ναρκομανή, παιδεραστή ή κακοποιό. Πόσα πολλά πάθη κρύβουμε όλοι μέσα μας και είναι ανομολόγητα…; Πόσο βρώμικος και καθαρός μπορεί να είναι ταυτόχρονα, ο οποιοσδήποτε από εμάς. Τα πάθη μας, μας τα δίδαξε καλύτερα το θέατρο και μπήκαμε στη θέση και του θύτη και του θύματος, όλοι όσοι είμαστε χρόνια στον χώρο. Δε θέλω να κανιβαλιστεί η ζωή κανενός θύτη, ούτε να περιφέρουμε στους δρόμους τα πάθη του. Δε θέλω να του κάνω, ό,τι μου έκανε, επειδή έχω χώρο μέσα μου ακόμη και γι’ αυτόν και άθελα του αυτό μου το δίδαξε ο κάθε “αυτός” που με τσάκισε.