18.292 ασυνόδευτοι ανήλικοι αγνοούνται στην Ευρώπη μέσα σε 3 χρόνια

Τουλάχιστον 18.292 ασυνόδευτοι ανήλικοι μετανάστες, αιτούντες άσυλο ή πρόσφυγες έχουν χαθεί στην Ευρώπη μεταξύ του 2018 – 2020. Στο συμπέρασμα αυτό έφτασε το διεθνές δίκτυο δημοσιογράφων Lost in Europe έπειτα από έρευνα δεδομένων που διεξήγαγε και δημοσιεύει σε οκτώ χώρες.

Η έρευνα διεξήχθη υπό την ευθύνη της δημοσιογράφου δεδομένων Αντριάνας Χομόλοβα, η οποία αναζήτησε όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες από τον Οκτώβριο του 2020 σχετικά με τις εξαφανίσεις ασυνόδευτων ανηλίκων σε 27 κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Ηνωμένο Βασίλειο, οι οποίες στη συνέχεια αναλύθηκαν από ομάδα 20 εμπειρογνωμόνων, επιστημόνων και υπαλλήλων ΜΚΟ, με επικεφαλής το δίκτυο του Lost in Europe. Τα αριθμητικά στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν αντλήθηκαν από την πιο πρόσφατη έκθεση του European Migration Network (EMN) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (2020), τη Eurostat και από τις απαντήσεις που έλαβε το Lost in Europe έπειτα από αλληλογραφία και σχετικά αιτήματα προς τις αρχές / υπηρεσίες της κάθε χώρας.

Ο αριθμός των 18.292 εξαφανισμένων ασυνόδευτων ανηλίκων στην Ευρώπη, κατά τη διάρκεια τριών ετών που οι μεταναστευτικές και προσφυγικές αφίξεις έχουν μειωθεί, εγείρει το ερώτημα σε ποιο βαθμό η Ε.Ε. είναι πραγματικά ικανή ή πρόθυμη να προστατεύσει τους ασυνόδευτους ανηλίκους.

Οι δύο χώρες που, σύμφωνα με την έρευνα, καταγράφουν τους μεγαλύτερους αριθμούς (συνολικά για την περίοδο 2018 – 2020) εξαφανισμένων ασυνόδευτων ανηλίκων είναι η Ιταλία (5.775) και το Βέλγιο (2.642). Ακολουθεί η χώρα μας (2.118), η Ισπανία (1.889 μέχρι το 2019) και η Σλοβενία (1.736). Στην ίδια κλίμακα τοποθετούνται Ολλανδία (1.007) και Γερμανία (724), ενώ στις χώρες με τις μικρότερες καταγραφές είναι η Σουηδία (448), η Πολωνία (62), η Νορβηγία (45), η Φιλανδία (14), η Κύπρος (1), η Πορτογαλία (13), η Μολδαβία (2) κ.λπ. (βλέπε σχετικό χάρτη). Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, οι δέκα χώρες καταγωγής με τις περισσότερες καταγεγραμμένες εξαφανίσεις ασυνόδευτων ανηλίκων (κατά σειρά), σε ευρωπαϊκό επίπεδο, είναι: Μαρόκο, Αλγερία, Ερυθραία, Γουινέα, Αφγανιστάν, Τυνησία, Μάλι, Ακτή Ελεφαντοστού, Σομαλία και Αίγυπτος.

Πρέπει ωστόσο να σημειωθεί πως μικρές καταγραφές δεν σημαίνει απαραίτητα ότι μια χώρα τα πάει καλύτερα.

Η έρευνα του Lost in Europe διαπίστωσε την έλλειψη καλών και συγκρίσιμων δεδομένων, γεγονός που καθιστά δύσκολη την έρευνα και καταγραφή του ίδιου του φαινομένου και, φυσικά, δυσκολεύει την αναγνώριση το προβλήματος από ορισμένες χώρες.

Ένα από τα πρώτα συμπεράσματα της έρευνας είναι ότι η καταγραφή των στοιχείων για τα εξαφανισμένα ασυνόδευτα ανήλικα στις χώρες της Ε.Ε. δεν είναι ομοιόμορφη και δεν γίνεται παράλληλα. Για παράδειγμα, τα αριθμητικά στοιχεία που έστειλαν η Ισπανία, το Βέλγιο και η Φινλανδία φτάνουν έως το 2019, αντί για το 2020, ενώ δεν υπάρχουν καθόλου στοιχεία από την Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία αλλά και τη Δανία! Συνεπώς μπορεί να υποτεθεί ότι ο συνολικός αριθμός των ασυνόδευτων ανηλίκων που εξαφανίστηκαν είναι υψηλότερος από τους 18.341 αυτής της έρευνας.

Το Βέλγιο δε είναι μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα περίπτωση, που αναδεικνύει και τα προβλήματα καταγραφής. Πέραν του ότι είναι η δεύτερη χώρα με τις περισσότερες καταγραφές, σύμφωνα με την παρούσα έρευνα, έχει τρεις διαφορετικές πηγές – υπηρεσίες (Child Focus, Fedasyl, Guardianship Service) που συλλέγουν αυτά τα στοιχεία, τα οποία και δεν συμφωνούν μεταξύ τους.

Επίσης, όπως προέκυψε από την έρευνα του Lost in Europe, το Ηνωμένο Βασίλειο καταγράφει τα συγκεκριμένα στοιχεία, ωστόσο δεν συγκεντρώνονται από μια κεντρική υπηρεσία, έτσι δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν στο αίτημα στοιχείων. Η Δανία θεωρεί εαυτήν ως χώρα transit και ότι οι ασυνόδευτοι ανήλικοι συνεχίζουν το ταξίδι τους προς τη Σουηδία ή τη Νορβηγία, όπου τους περιμένουν οικογένεια ή επαφές, προσθέτοντας ταυτόχρονα στη δυσκολία να κρατήσουν στατιστικά το ότι πολλοί ασυνόδευτοι εξαφανίζονται πριν καν καταγραφούν ή εξαφανίζονται και μετά επανεμφανίζονται, διαδικασία που μπορεί και να επαναληφθεί.

Η Γερμανία, από την άλλη, αναφέρει ότι δεν είναι δυνατόν να πούμε ακριβώς ποιοι ασυνόδευτοι ανήλικοι εξαφανίστηκαν, επειδή μπορεί να υπάρχουν πολλές εγγραφές του ίδιου ατόμου λόγω διαφορετικών ορθογραφιών του ονόματος ή επειδή λείπουν έγγραφα ταυτότητας, πρόβλημα που αναφέρουν και η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Αυστρία.

Συνεπώς, λείπουν στοιχεία, αλλά το γεγονός παραμένει ότι οι ασυνόδευτοι ανήλικοι είναι από τις πιο ευάλωτες ομάδες και διατρέχουν τον κίνδυνο εμπορίας, από την πορνεία έως την καταναγκαστική εργασία και τη δουλεία.

Το Lost in Europe ζήτησε σχολιασμό από την Europol, την EASO*, την Eurostat και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι απαντήσεις που έλαβε συνοψίζονται στο ότι δεν θεωρεί κανείς τον εαυτό του υπεύθυνο σε ευρωπαϊκό επίπεδο ή δείχνουν ο ένας τον άλλο ή τις αρχές των κρατών – μελών. Η Κομισιόν παραπέμπει μάλιστα στη χρησιμοποιηθείσα από το δίκτυο έκθεση του ΕΜΝ. Ταυτόχρονα, σημειώνει ότι η Κομισιόν έχει υποδείξει στα κράτη – μέλη την ανάγκη να επιληφθούν των προβλημάτων αλλά και ότι η επίτροπος αρμόδια Ιλ. Γιόχανσον έχει δημοσίως εκφράσει την ανησυχία της για τα εξαφανισμένα παιδιά.

* Η EASO δεν είχε απαντήσει μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές.

* Κατα τα άλλα, η έρευνά μας δημοσιεύται την ίδια μέρα σε: